√کانی بالیسم در طیور گوشتی
کانی بالیسم عادتی پر هزینه و بسیار گراسید در طول دوره پرورش طیور است. کانی بالیسم در اثر مدیریت ضعیف و به خطر افتادن رفاه پرنده باعث افزایش استرس در طیور می گردد. در حین افزایش استرس در طیور، پرنده شروع به کندن پر و بال خود می کند و به محض باز شدن یک زخم تازه و روباز روی پرنده عادت کانی بالیسم به سرعت در سراسر گله گسترش پیدا می کند. البته اگر خیلی زود متوجه تغییر رفتار شوید، می توانید این پدیده را کنترل کنید.
کانی بالیسم ارزش پرنده را به دلیل گوشت پاره پاره و آسیب دیده و یا پرهای ضعیف پایین می آورد و منجر به تلفات بیشتر و رفاه کمتر در گله می شود. هنگامی که این عادت از کنترل خارج شود کنترل کردن آن دشوار است.کنترل کانی بالیسم و پیشگیری از آن یک بخش از مدیریت فارم است.
√عوامل ایجاد کننده کانی بالیسم
1. تراکم بیش از حد:
دو هفته اول ⇐ به ازای هر پرنده 42cm2
هفته سه تا هشت ⇐ به ازای هر پرنده 103cm2
2. گرمای بیش از حد:
با افزایش سن پرنده، گرمای تولیدی توسط پرنده هم افزایش پیدا می کند. یک دستورالعمل کلی این است که پرنده را از روز اول در دمای 36cº قرار داده و هر هفته 5 درجه دما را کاهش دهید تا به دمای 24cº میرسد و پس از این دما را ثابت نگه دارید. دما باید در بالای سر پرندگان اندازه گیری شود.کد محل پرورش را تا دمای توصیه شده گرم نکنید.برای این که مطمئن شوید که دمای پرورش مناسب است یا خیر به رفتار پرندگان توجه کنید. پرندگان در حین گرمای شدید به کنار دیواره ها پناه می برند و در حین سرمای شدید در چند نقطه سالن و در کنار هم قرار می گیرند.
3. نور بیش از حد:
ـ نور زیاد یا دوره نوری طولانی سبب افزایش کانی بالیسم می شود. هرگز از لامپ ها ی سفید بزرگتر از 20 وات استفاده نکنید. اگر لازم است برای گرمای سالن از لامپ بزرگتر استفاده کنید توصیه ما به شما استفاده از لامپ های قرمز یا مادون قرمز است.هرگز از لامپ های روکش تفلون در مرغداری استفاده نکنید. ارائه نور بیش از 16 ساعت در روز به پرندگان توصیه نمی شود. نور ثابت می تواند برای پرندگان استرس زا باشد.
4. نبود خوراک یا آب و یا کمبود فضای دانخوری یا آبخوری:
اگر پرندگان مجبور باشند برای غذا و آب بجنگند یا اگر پرندگان همیشه گرسنه باشند فعالیت نوک زدن افزایش می یابد. مطمئن شوید که پرندگان همیشه به آب و خوراک دسترسی کامل دارند.
5. رژیم های نامتعادل:
رژیم غذایی (جیره) بسیار پر انرژی و کم فیبر می تواند باعث شود پرندگان فعال و پرخاشگر باشند. تغذیه فاقد پروتئین و سایر اسید آمینه می توانند باعث می شود پرندگان شروع به چیدن پرهای خود کنند. مطمئن شوید که یک رژیم متعادل متناسب با سن و نوع پرندگانی که پرورش می دهید، تغذیه می کند.
6.وجود اختلاف در نوع، اندازه و نگ پرنده ها:
ترکیب کردن پرندگان با نوع و اندازه و رنگ متفاوت ممکن است نظر نوک زدن را بر هم زده و یا تقویت کند. پرندگان کاکل دار، پرندگان رشیو پرندگان پاچه دار را با دیگر پرندگان پرورش ندید. این صفات حس کنجکاوی را در پرنده افزایش می دهد. نوک زدن به انگشتان پا در هفته اول به دلیل همین صفت کنجکاوی در طیور است.پرندگان که سرعت رشد پر در آنها کم است. مستعد کانی بالیسم هستند و باعث تحریک نوک زدن توسط دیگر پرندگان می شود.
7. تغییر ناگهانی در شیوه مدیریت یا محیط پرورش:
وقتی می خواهید سالن را بزرگتر کنید تعدادی از تجهیزات پرورش جوجه را با خود به بخش بزرگتر سالن ببرید یا سعی کنید از تجهیزات یکسان سالن استفاده کنید که در سیستم گوشتی عموماً مطابقت دارند.نورهای روشن را در نزدیکی لانه ها (تله تخم گذاری) در مرغ مادر قرار ندهید. به ازای هر 5 پرنده یک لانه مورد نیاز است.
8. حذف نکردن جوجه های معلول یا مجروح از گله:
این نوع جوجه ها به دلیل شرایط متفاوت تر نسبت به دیگر پرندگان ( کمتر رشد کردن پر ضعیف، کوچک بودن جثه و …) مستعد نوک زده شدن توسط پرندگان دیگر هستد و کم کم این عادت را تحریک می کند.
9. وارد کردن پرنده و جوجه جدید به گله:
اگر این رفتار را می خواهید انجام دهید یعنی تغییر سالن، یا افزایش جوجه یک روزه یا ترکیب دو سالن در وسط دوره پرورش، این حرکت را معمولاً در دوره تاریکی روز و سالن انجام دهید. هر چند این حرکت در کل توصیه نمی شود و برای گله خطرناک است.
10. پرولاپس (افتادگی رحم):
افتادگی رحم زمانی اتفاق می افتد که مرغ جوان زودتر از زمان خودش شروع به تخم گذاری کند که باعث بیرون زدگی مقعد در این پرندگان می گردد. به حسب کنجکاوی پرندگان شروع به نوک زدن به پرنده دارای بیرون زدگی مقعد می شوند و خون ریزی اتفاق می افتد و کم کم کانی بالیسم و شیوع آن سرعت می گیرد. مدیریت صحیح بر نحوه تولید پرندگان و شیوه های تغذیه مناسب می تواند از این مشکل (پرولاپس) جلوگیری کند.
√اقدامات پیشگیرانه
- فضای پرورش را به نسبت هر جوجه افزایش دهید
- استفاده از وسایل برای سرگرم کردن و گمراه کردن پرندگان مثل قوطی های رنگی یا وسایل براق در بالای سطح پرندگان
- استفاده ازدانه بر پایه فیبر بیشتر تا سنگدان را همیشه پر نگه دارد
- استفاده از پرندگانی با رنگ براق و پلاستیکی جهت تحریک نوک زدن به آن و منحرف کردن پرندگان از نوک زدن های مداوم
√درمان شیوع کانی بالیسم (خوخوری)
در کل شرایط متفاوتی در ایجاد پدیده خودخوری یا کانی بالیسم نقش دارند ولی در کل استرس مهمترین عامل این پدیده است.
√جهت کاهش استرس
- رفتارهای پرخاشگرانه را به محض مشاهده اصلاح کنید.
- با تنظیم شدت نور و تاریک کردن محیط می توان به کنترل استرس کم کرد.
- پرندگان آسیب دیده را سریعاً از گله حذف کنید.
- برای جلوگیری از آسیب بیشتر به پرندگان می توان از اسپری های مخصوص یا پماد در پرندگان آسیب دیده استفاده کرد.
- در صورت امکان دمای سالن را هم کاهش دهید.
