تاثیر نور بر سلامت پرندگان

سیستم روشنایی و نوردهی وتاثیر آن بر سلامت پرندگان

یکی از مولفه های مهم و حیاتی در پرورش طیور صنعتی، سیستم روشنایی،  نوردهی و نحوه پخش نور در سالن ها می باشد. بدین لحاظ بر اساس ابعاد سالن و شیوه های نگهداری و پرورش مدرن امروزی، می توان از یک سیستم روشنایی مطلوب بهره جست، که در این میان تعداد لامپ های سالن، فاصله آنها از همدیگر، فاصله آنها از دیوار جانبی سالن، ارتفاع آنها از کف تمام شده سالن و فاصله ردیف لامپ ها از یکدیگر بسیار مهم بوده تا جایی که نقطه کور در کل سالن باقی نماند. سوال مهم و کلیدی که بسیار حائز اهمیت می باشد این است که آیا فقط به خاطر تامین نمودن نور و منطقه دید پرندگان از سیستم روشنایی استفاده می کنیم یا اینکه جوانب مهم دیگری را در امر پرورش می توان به آن ربط داد؟

• جوجه ها در اوایل دوره پرورش ( هفته اول) احتیاج به شناسایی محیط اطراف خود دارند تا بتوانند مایحتاج روزانه خود را تامین نمایند.
• براساس مطالعات و تحقیقات انجام شده نور مناسب از طریق برخی اندامها بر روی رشد بهتر پرندگان اثر مثبت دارد.
• شدت نور یکی از مولفه های مهم در سیستم های پرورش می باشد چون می تواند بر سیستم عصبی طیور اثر گذارباشد.
• رنگ نور و مدت آن نیز می تواند همانند موارد بالا بر رشد بهینه طیور اثر مثبت از خود بر جای گذارد.

هدف ازاجرای برنامه محدودیت نوری ( سیستم روشنایی) در گله های گوشتی چیست؟

• کاهش ناهنجاریهای اسکلتی و افزایش ماندگاری گله برای کشتار
• بهبود بازده غذایی
• رسیدن به منحنی مطلوب و مورد نظ استاندارد و تعدیل رشد گله
• کاهش مرگ و میر قلبی
• بهبود اشتها
• افزایش بروز پتانسیل ژنتیکی برای بهبود ضریب تبدیل

یکی از مشکلات عمده ای که در سالنهای پرورش طیور مشاهده می شود تعداد زیاد پرندگان لنگشی می باشد که باعث ناهماهنگی گله و دودست شدن آن می گردد که می تواند علت های متعددی همچون بستر خیس – کمبود مواد معدنی و کاهش خلوص آنها در جیره و همچنین سیستم روشنایی و برنامه نوری نامناسب در گله باشد که در این مقوله بیشتر بر برنامه نوری تمرکز می نمائیم. یکی از علت های عمده در ایجاد جوجه های لنگشی در سالن ها، برنامه نوری نامناسب می باشد. البته اگر دقت کرده باشید بیشتر برنامه های نوری امروزه در مرغداریهای صنعنی بر اساس 20 ساعت نور متناوب و 4 ساعت خاموشی می باشد که اجرای این برنامه باعث بروز مشکلات اسکلتی، مشکلات پا و دیسکندروپلازی می شود. اما این امکان وجود دارد که برنامه نوری آنقدر مهم باشد که باعث بوجود آمدن این عارضه ها گردد؟ بطور نسبی بیشترین رشد اسکلتی پرندگان در ناحیه استخوانی ران و ساق پا در هفته های اول پرورش جوجه ها اتفاق می افتد. البته نباید این موضوع را به دست فراموشی سپرد که نقش هورمونها در رشد موجودات زنده بسیار حیاتی بوده که در این میان هورمون ملاتونین را می توان نام برد که بر رشد استخوانها تاثیر بسزایی دارد. ملاتونین هورمونی است که در تاریکی ترشح شده و به عنوان محرک بافت استخوانی عمل می نماید.

چیدمان لامپ ها و نحوه توزیع نوردرسالن

چیدمان نور در مرغداری برای مدیریت موثر و پتانسیل تولید پایدار بسیار مهم است. لامپ ها باید درمحدوده مناسبی قرار گیرند تا حداکثر مقدار روشنایی در بزرگترین منطقه پخش شود. این مورد به ابعاد فیزیکی و تجهیزات موجود در سالن پرورش بستگی دارد.

1. شدت نور

همچنانکه می دانید شدت نور بر زندگی پرنده ها تاثیر بسزایی دارد. در هفته اول پرورش (0-7 روزگی) بایستی شدت نور بالایی را برای پرندگان درنظرمی گیریم تا جوجه ها به شرایط جدید عادت کنند. این شدت نور معمولا در آمریکا و کشورهای اروپایی 20 لوکس و بصورت پیوسته در نظر گرفته می شود. بعد از هفته اول و عادت کردن جوجه به فضای سالن پرورش، آبخوری­ها و دانخوری­ها به منظور کاهش تحرک جوجه ها و بهبود رشد، شدت نور را پایین آورده و به 5 تا 10 لوکس می­رسانند. ۱ وات به ازای هر ۱ تا ۱,۵ پرنده یا در ۰.۲۸ متر مربع. لامپ ۴۰ وات برای فضای ۹.۳ متر مربع. ارتفاع لامپ: ۲ متر بالاتر از کف و فاصله بین دو لامپ باید ۲.۵ متر تا ۳ متر باشد. لامپ پایینی ۱.۸-۲.۰ متر از زمین و لامپ بالایی ۰.۲-۰.۴ متر از بالای مرغداری فاصله داشته باشد.

2. رنگ نور

همچنانکه میدانیم هررنگ نوری دارای طول موج مشخصی بوده که این امر می تواند در تولید بهینه پرندگان دارای نقش مهمی باشد.  برهمین نظریه می توان گفت که طول موج نور ممکن است بر ایمنی جوجه های گوشتی نیز تاثیرگذار باشد. در مطالعه­ای که انجام شده نورهای آبی، سبز، قرمز و سفید با یکدیگر مقایسه شدند و مشخص شد تکثیر لنفوسیت های T در جوجه های پرورش یافته تحت نورهای با طول موج کوتاه (آبی و سبز) بیشتر و تولید آنتی بادی بالاتری نسبت به جوجه های تحت نور با طول موج بلندتر(قرمز) ایجاد شده بود.

3. طول مدت نوردهی

برنامه های نوری اساساً در تحریک و کنترل مصرف خوراک وتوسعه اسکلتی جوجه های گوشتی نقش داشته و با کاهش سندرم مرگ ناگهانی، مشکلات پا و کنترل آسیت باعث افزایش زنده ­مانی پرندگان می ­گردد. نکته مهم این است که چه نوع لامپی را برای سیستم روشنایی سالنها در نظر بگیریم که بتواند مایحتاج طیور را به روشنایی تامین نماید؟ و سوال دوم اینکه آیا استفاده از دیمر در سانها می تواند به بهبود عملکرد طیور کمک شایاتی نماید؟ برای جواب دادن به دو سوال بالا بایستی امکانات سالن پرورش را در نظر گرفته و بعدا اقدام نمائیم. برای نوع لامپ مورد استفاده در سالنها بایستی نوعی از آنها را مورد استفاده قرار داد که قابلیت کاهش نور را بتوان در آن اعمال نمود. البته هر گاه نتوانیم از دیمر برای کاهش نور استفاده نمود می توانیم از کاهش تعداد لامپها در سالن به میزان یک در میان و بعد از مدتی دو در میان استفاده نمود.